کیفیت زندگی و توسعه پایدار در برنامه‌های توسعه ایران با رویکرد آمارتیاسن

Authors

  • فرشاد مؤمنی عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
  • مینو امینی میلانی دانشجوی دکتری اقتصاد، عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور
Abstract:

این تحقیق در پی بررسی چگونگی دستیابی به توسعه پایدار با تاکید بر مفهوم توانمندی و کیفیت زندگی "سن" در برنامه‌های توسعه ایران و تعیین سطح آن در دو برنامه سوم و چهارم توسعه و فاصله آن تا سطح مطلوب، و نیز شناسایی عوامل موثر بر توسعه پایدار در شرایط فعلی کشور است. توسعه پایدار با سه محور اساسی توسعه انسانی، مادی و طبیعی و حفظ منافع همه نسل‌ها در دیدگاه سن با تاکید بر مفهوم توانمندی و آزادی‌های اساسی تبیین می‌شود. در این تحقیق با استفاده از دو روش تطبیقی و تحلیل محتوا براساس یافته‌ها و سپس روش‌های آماری و عملیات ریاضی بر روی داده‌ها براساس شاخص پایداری سن به استخراج نتایج و تحلیل آنها پرداخته شده است. در بررسی‌های انجام شده بر اساس روش مرحله اول، این نتیجه حاصل شد که بر اساس دیدگاه سن مبنی بر"توسعه به مفهوم دستیابی به آزادی و توانمندی‌ها"، در برنامه‌های توسعه قبل از انقلاب سیاست‌گذاری مشخصی در این زمینه انجام نشده و فقط در برنامه پنجم در ابعاد اقتصادی و در قالب برخی نهادها به این مفهوم پرداخته شده است. در برنامه‌های سوم و چهارم توسعه پس از انقلاب مفاهیم "ارتقاء امنیت انسانی، و توانمند سازی" مورد توجه قرار گرفت و برخی شاخص‌های پایداری مانند حفظ محیط زیست و ایجاد فرصت‌های برابر در متن برنامه وارد شد اما در سطح سیاست‌گذاری مورد توجه قرار نگرفت. در مرحله دوم، تحلیل نتایج محاسبات انجام شده بر اساس روش انحراف معیار نشان می‌دهد که وضعیت توسعه پایدار در برنامه سوم توسعه نامطلوب بوده و شاخص پایداری منفی می‌باشد، اما این روند به تدریج اصلاح شده و در طول برنامه مقدار منفی شاخص رو به کاهش گذاشته و دو سال پایانی این برنامه مقدار شاخص مثبت شده است. این روند در برنامه چهارم توسعه نیز ادامه یافته به طوری که در سال 84 بیشترین مقدار را نشان می‌دهد. اما مجدداً در سال‌های بعد (سال‌های 85 و 86) این شاخص کاهش می‌یابد. نتیجه‌ای که از محاسبات حاصل از روش تحلیل عاملی به دست آمده این است که در شرایط فعلی کشور، عامل اقتصادی- اجتماعی مؤثرترین عامل برای گام نهادن در مسیر توسعه پایدار است و متغیرهای مرتبط با آن که برخی ماهیت اجتماعی و محیطی دارند، بایستی تقویت شوند تا با رسیدن به یک سطح قابل قبول از توسعه، ارتقای عوامل اجتماعی و محیطی نیز امکان‌پذیر شده و ارتقای کیفیت زندگی محور برنامه‌ها قرار گیرد. تحقق این امر مستلزم وجود نگرش معطوف به توسعه پایدار در میان دست اندرکاران برنامه‌های توسعه می‌باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

توانمندی و توسعه پایدار در برنامه سوم و چهارم توسعه ایران با رویکرد آمارتیاسن

Introdaetion: the aim of this research is to analyze the situation of the sustainable development in the third and forth development plan of iran considering Sen’s concept of capability and quality of life, identifying the gap with optimal level. it also determines some factors on sustainable development in the current situation of the country. Method: the research has two phase and method...

full text

توانمندی و توسعه پایدار در برنامه سوم و چهارم توسعه ایران با رویکرد آمارتیاسن

Introdaetion: the aim of this research is to analyze the situation of the sustainable development in the third and forth development plan of iran considering Sen’s concept of capability and quality of life, identifying the gap with optimal level. it also determines some factors on sustainable development in the current situation of the country. Method: the research has two phase and method...

full text

توسعه کالبدی سکونتگاه‌های روستایی با رویکرد توسعه پایدار

روستانشینی شکل ویژه‌ای از استقرار و معیشت انسان و جلوه بارزی از حیات اقتصادی و اجتماعی است که با نظامی کم و بیش پایدار در طی قرون متمادی دوام یافته است. نقش و جایگاه روستاها در فرایندهای توسعه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در مقیاس محلی، منطقه‌ای ملی و بین المللی و پیامدهای توسعه نیافتگی مناطق روستایی چون فقر، نابرابری فزاینده، رشدسریع جمعیت، بیکاری و غیره موجب توجه جدی به توسعه روستایی و تقدم آن ب...

full text

ارزیابی ساختار اقتصاد ایران با رویکرد توسعه پایدار

در این مقاله، با استفاده از رویکرد توسعه پایدار، چارچوبی مفهومی برای ارزیابی ساختار اقتصاد ایران پیشنهاد شده است. بر اساس یافته‏های آن، بالاترین و پایین‏ترین عدد شاخص توسعه پایدار، به ترتیب مربوط به دهه‏های 1350 و 1370 است. نتایج تحلیل حساسیت الگو در دهه 1380 نشان می‏دهد حوزه آب، بحرانی‏ترین موضوع در بحث پایداری توسعه است و بهبود شاخص‏های شدت مصرف آب، سرانه مصرف آب و میزان ذخایر آب‏های زیرزمینی...

full text

سنجش تسهیل کننده‌های توانمندسازی روستاییان در ارتقاء کیفیت زندگی با رویکرد توسعه پایدار (مطالعه موردی: دهستان دامنکوه شهرستان دامغان)

هدف از این پژوهش، ارزیابی مولفه های ارتقادهنده کیفیت زندگی و تاثیر آن بر توسعه پایدار در دهستان دامنکوه شهرستان دامغان می باشد. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و با بهره گیری از شیوه پیمایشی، تعداد 7 مؤلفه تسهیل کننده توانمندی روستاییان برای ارتقاء کیفیت زندگی و تعداد4 مؤلفه اثرپذیرتوسعه پایدار را مورد سنجش قرار داد. یافته‌های حاصل از رگرسیون نشان داد مؤلفه‌های شناخت و آگاهی ، ایجاد...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 3  issue 5

pages  35- 64

publication date 2013-06-12

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023